7.1 Öğretme ve öğrenme için uygun teknolojinin seçilmesi zorlu bir görev

Şekil 7.1 Bu ev eğlence sisteminde kaç tane teknoloji tanımlayabilirsiniz? Görsel: Tony Bates, 2014

7.1.1 Teknolojinin eğitimdeki rolünü tanımlama

Bir elektronik mühendisi bile, 2014 senesinde Kuzey Amerika’daki bir evin salonunda çekilen resimdeki tipik bir ev eğlence sisteminde bulunan tüm teknolojileri tek tek saymakta zorlanacaktır. Sorunun cevabı, teknolojiden ne kastettiğinize bağlıdır:

• donanım? (ör. TV monitörü, dizüstü bilgisayar)

• yazılım? (örneğin bir bilgisayar işletim sistemi, kanal seçimi)

• ağlar? (örneğin, internet, kablo)

• hizmetler? (örneğin televizyon, telefon)

Sorunun cevabı elbette ki yukarıdakilerin tümüdür; ve her şeyi birbiriyle bütünlemeye yarayan sistemler… Esasen, sadece bu fotoğrafta temsil edilen teknolojilerin tümü listelenemeyecek kadar çok (, kitabın sonunda Faaliyet 7.1 hakkındaki geri bildirimde bulunmama rağmen). Yine de, servis sağlayıcısının teknolojik “güncellemeleri” nedeniyle bütün sistemi birkaç yıl sonra değiştirmek zorunda kaldığım için bu boşuna bir uğraş olmuştur.

İçinde yaşadığımız dijital çağda, teknolojiye boğulmuş durumdayız. Teknoloji kabulünde sıklıkla geride kalan eğitim bile, bugün bir istisna olmaktan çıkmıştır. Bununla birlikte öğrenme, herhangi bir teknoloji müdahalesi olmadan da oldukça başarılı bir şekilde (ki bazılarına göre çok daha başarılı şekilde) işleyebilecek temel bir beşeri faaliyettir. Peki teknolojiye gömülmüş bir çağda, teknolojinin eğitimdeki rolü nedir? Eğitimde teknoloji kullanımının güçlü yönleri (getirdiği kolaylıklar) ve sınırlılıkları nelerdir? Teknolojiyi ne zaman kullanmalıyız? Hangi teknolojileri hangi amaçlarla kullanmalıyız?

7.1.2 Daha `çevik’ tasarım modellerine olan gereksinim

Bunun ve sonraki iki bölümün amacı, hem teori hem de araştırmaya dayanan ve eğitim bağlamında pragmatik kararlar almak için bazı çerçeveler veya modeller sağlamaktır. Bu kolay bir iş olmayacaktır. Bu karmaşıklıkla başa çıkacak esnek fakat pratik bir model veya model kümesi sunmaya çalışmanın derin felsefi, teknik ve pragmatik zorlukları bulunmaktadır.

Örneğin, eğitime ilişkin kuramlar ve inanışlar, farklı teknolojilerin seçimine ve kullanımına büyük ölçüde etki edecektir. Teknik açıdan, sadece çok hızlı değiştikleri için değil aynı zamanda kullanıldığı bağlamlara göre değişen birçok farklı nitelik ve uygunluğa sahip oldukları için teknolojileri sınıflandırmak veya kategorilere ayırmak gittikçe zorlaşmaktadır. Pragmatik tarafta, teknolojilerin sadece pedagojik özelliklerine odaklanmak bir hata olacaktır. Nitekim sosyal, örgütsel, mali hususlar ile erişilebilirliğin de aynı ölçüde göz önüne alınması gerekir.

Öğretme ve öğrenme için teknolojilerin seçimi ve kullanımı bağlam, değerler ve inançlar kadar somut bilimsel kanıtlar veya titiz bir teoriye de dayanmaktadır. Dolayısıyla tek bir ‘en iyi’ çerçeveden veya modelden bahsetmek mümkün değildir. Öte yandan, hızla artan teknolojiler yelpazesi göz önüne alındığında, eğitimciler teknolojik determinizm (örneğin yapay zekânın uygunsuz uygulamaları) ve çok karmaşık olduğu için öğretimde teknolojinin tamamen reddedilmesi arasında arafta kalmaktadırlar. Bu yüzden, onların seçimlerini ve kullanımlarını yönlendirmek için bazı modellere ihtiyacımız var.

Karar verme için bu tür modellerde veya çerçevelerde bile, öğretme teknolojisinin kullanımıyla ilgili hâla bazı temel cevaplanmamış soruların olduğunu göreceğiz:

• öğretimde en iyi neyi çevrim içi, neyi yüz yüze yapabiliriz?

• hangi koşullarda? Eğitmenlerin rolü nedir ve teknoloji eğitmenlerin yerini alabilir mi, almalı mı veya alacak mı?

Ancak ister bir sınıf dolusu öğrencisi ve takip etmesi gereken öğretim programı olan bir eğitmen olsun, isterse kendini geliştirmek isteyen bir öğrenci, şu anherkesin hangi teknolojiyi ne zaman kullanması gerektiğine ilişkin bir rehbere ihtiyacı var. Bu ve bir sonraki iki temada, öğrenme deneyimini iyileştirmek amacıyla, böyle soruların etkin ve pragmatik bir şekilde cevaplanmasına olanak sağlayacak modeller ve çerçeveler ortaya koyacağım.

Bu arada, öğrenme ve öğretme süreçlerinde kullanılacak teknolojinin seçimi ile ilgili olarak sizin görüşlerinizle başlayalım.