Kitap hakkında

Bu, Dijital Çağda Öğretim’in ikinci baskısıdır. İlk baskısı 2015 Nisan ayında yayınlanmıştır. İlk baskısındaki yapılan değişiklikler yeşil renk metin ile belirtilmiştir.

i. Neden bu kitap?

Öğretmenler, eğitmenler ve öğretim elemanları eşi benzeri görülmemiş bir değişimle karşı karşıyalar. Kalabalık sınıflar, giderek artan öğrenci çeşitliliği, üniversitelerden daha fazla sorumluluk almasını bekleyen hükûmetler ve hâlihazırda çalışma sektöründe olan mezunların gelişimi gibi baskıların yanı sıra hepimiz günbegün değişen ve gelişen teknolojiye ayak uydurmak zorundayız. Böylesine değişken bir coğrafyada yaşamlarını sürdürebilmek için eğitmen ve öğretmenlerin, ne tür bir değişim veya baskıyla karşı karşıya kalırlarsa kalsınlar, öğretim faaliyetlerini dayandırabilecekleri sağlam bir temele ve bu temeli sağlayacak olan kuram ve bilgi bütününe ihtiyaçları var.

İçinde çok sayıda uygulama örneği olmasına rağmen bu kitap, size nasıl öğreteceğinize dair tarifler veren bir yemek kitabı niteliğinde değil. Kitap, temelde aşağıdaki sorulara cevap arıyor:

• bilginin doğası değişiyor mu ve bilginin doğasına dair farklı görüşler öğretime yönelik farklı yöntemlerle nasıl sonuçlanıyor?

• kendi disiplin alanımın taleplerini, öğrencilerin dijital çağda ihtiyaç duyacakları beceriler ile nasıl dengeleyebilirim?

• bilim ve araştırma, öğretim faaliyetlerinde bana nasıl yardım edebilir?

• derslerimin yüz yüze mi, harmanlanmış mı yoksa uzaktan mı olması gerektiğine nasıl karar verebilirim?

• teknoloji destekli bir ortamda öğretim yaparken en etkin kullanabileceğim stratejiler nelerdir?

• harmanlanmış ve çevrim içi derslerde hangi öğretim yöntemleri daha etkilidir?

• konu alanım ve öğrencilerime sağlayacağı fayda açısından var olan medya türleri arasından (metin, ses, video, bilgisayar veya sosyal medya) nasıl seçim yaparım?

• iş yükümü yönetirken öğretimde yüksek kaliteyi nasıl korurum?

• KAÇD’lerin, AEK ve açık ders kitaplarının öğrenme ve öğretme amacıyla kullanılabilme imkânları nelerdir?

Özetle, bu kitap herkesin özellikle de öğrencilerin teknolojiyi hayatlarının her anında kullandıkları bir çağda, etkin bir eğitim öğretimin altında yatan temel ilkeleri incelemektedir. Her konu alanının birbirinden farklı olduğunu her öğretmenin ve eğitmenin öğretime kendine özgü bir şeyler kattığını akılda tutmak kaydıyla öğretime ilişkin alacağınız kararlarda size yardımcı olmak amacıyla bir çerçeve ve kılavuz ilkeler seti önerilmektedir.

Kitabın hedef kitlesi sizler olsanız da bu kitap aslında öğretmenler ve eğitmenler hakkında değildir. Bu kitap, dijital çağın gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanmalarında öğrencilerinize yardım ve destek sağlamanız hakkında bir kitaptır. Bu becerilerden kastım yalnızca dijital beceriler değil öğrencilerinizi başarıya ulaştıracak düşünce ve bilgilerdir de aynı zamanda. Bunun mümkün olabilmesi için sizin formunuzun zirvesinde olmanız gerekir. Bu kitap da sizin menajeriniz olacaktır.

ii. Kitabın hedef kitlesi

Bu kitapla erişmeyi hedeflediğim kitle, ilk olarak yükseköğretimde görev yapan, gerek artan öğrenci sayısı gerekse hızla değişen öğretim programları nedeniyle sınıf içinde belli başlı bazı zorluklarla karşı karşıya kalan eğitmenler ile ortaöğretim düzeyinde çalışan ve öğrencilerinin yükseköğrenime veya hızla değişen ve büyük ölçüde belirsizliklerle dolu iş piyasasına hazır olmalarını sağlama sorumluluğunda ve kaygısında olan öğretmenlerdir. Kitap, özellikle de teknolojiyi öğretim ortamlarında en etkin şekilde kullanmak isteyen öğretmenler ve eğitmenleri hedeflemektedir.

Kitapta yükseköğretim düzeyinden birçok örnek veriyor olsam da bahsettiğim ilkelerin birçoğu ilk ve ortaöğretim düzeyinde görev yapan öğretmenler için de geçerli olacaktır. Buna rağmen, eski bir ilkokul öğretmeni olarak ilk ve ortaöğretim okullarının sahip olduğu kaynakların üniversitelerden çok daha az olduğunun da farkındayım.

Kitabı yazarken ‘eğitmen’ teriminin kullanımıyla ilgili biraz sıkıntı yaşadığımı belirtmek isterim. Eğitimin bir aktarım modeli olmasından ziyade öğrenmenin kolaylaştırılması olarak ele alınması gerektiğini düşünüyorum. Özellikle de yükseköğretim düzeyinde… Her ne kadar ‘eğitmen’ ve ‘öğretmen’ terimleri birbirinden farklı olsa da -ilki yükseköğretimdeki öğreticiyi, ikincisi ise K-12 düzeyindeki öğreticiyi tanımlamaktadır- kitapta bu iki terimi neredeyse birbirinin yerine geçebilir şekilde kullanmayı tercih ettim. Umudum, önünde sonunda hepimizin öğrenmeyi kolaylaştıran birer ‘öğretmen’ olabilmemizdir.

Son olarak bu kitabın odak noktası teknoloji olmasına rağmen insan temelli mevcut eğitim sistemini yerle bir edip yerine bilgisayarlaştırılmış bir öğretim modelini koymayı falan savunmuyorum. Eğitim sisteminde büyük bir reform yapmamız gerektiğine inanmakla birlikte iyi eğitimli ve nitelikli öğretmenlere dayanan, iyi finanse edilmiş ve kamu tarafından desteklenen bir eğitim sisteminin çok önemli vasıflara sahip olduğunu ve teknolojinin bu vasıfları tam olarak ikame etmesinin imkânsız olmasa da çok zor olduğunu düşünüyorum. Dolayısıyla bir kez daha vurgulamak isterim ki bu kitabın odak noktası teknolojinin hem öğrenenler hem de öğretmenler için en iyi ve en etkin şekilde kullanılmasıdır.

iii. Neden ‘açık’ bir kitap?

Eğitimin bir aktarım modeli olmasından ziyade öğrenmenin kolaylaştırılması olarak ele alınması gerektiğini düşünüyorum. Dolayısıyla Tema 11, Bölüm 2 bahsettiğim şu beş hususa burada da kısaca değinmek istiyorum:

• yeniden kullanılabilir: bu kitabın tamamını veya bir parçasını istediğiniz amaçla kullanabilirsiniz (örneğin, kitabın bir bölümünü veya tamamını izinsiz ve ücretsiz olarak bilgisayarınıza indirerek kendi çalışmalarınız veya öğrencileriniz için kullanabilirsiniz);

• yeniden dağıtılabilir: kitabı başkalarıyla paylaşabilirsiniz (örneğin, kitabın bir bölümünü bir meslektaşınıza veya öğrencinize e-postayla gönderebilirsiniz);

• yeniden düzenlenebilir: izin almaya gerek duymaksızın kitabın herhangi bir kısmını alıp kendi ihtiyaçlarınız doğrultusunda değiştirebilir veya kitabın bir kısmını veya tamamını başka bir dile çevirebilirsiniz;

• yeniden karıştırılabilir: bu kitabın bazı kısımlarını alıp yeni bir kaynak oluşturmak amacıyla başka bir ‘açık kaynak’ materyalle birleştirebilirsiniz (örneğin, bu kitaptaki bazı podcastleri alıp başka bir açık kaynak materyaldeki metinlerle birleştirerek yeni bir materyal oluşturabilirsiniz);

• saklanabilir, bu kitaba dair başka bir dijital hakların yönetim kısıtlaması bulunmayıp öğretmen de olsanız öğrenci de olsanız kitabın içeriğini saklayabilirsiniz.

Tüm bu beş özellikle ilgili tek bir koşulum var: Eser sahibi olarak bana atıfta bulunmanız (tabii ki ben başkasına atıfta bulunmamışsam veya başkasının materyalini kullanmamışsam). Eser sahibine atıfta bulunmak, özellikle de yararlandıkları kaynaklara atıfta bulunmanın gerekliliğini bilmek zorunda olan öğrencilerinize örnek teşkil etmeniz açısından son derece önemli! Aynı zamanda bu kitapta yer alan materyallerin faydalı olduğunu düşünüyorsanız tony.bates@ubc.ca adresine e-posta göndererek kitabın içeriğini nasıl kullandığınızı ve içerikle ilgili görüşlerinizi bana iletebilirsiniz.

Bu kitabı bölüm bölüm yazdıkça yayımladım. Birçok bölümün taslağını, geri bildirim almak için ‘Çevrim içi Öğrenme ve Uzaktan Eğitim Kaynakları‘ isimli kişisel bloğumda yayımladım. Bu sayının yeni bölümleri için de aynısını yaptım . Bu kitap, birçok nedenden dolayı açık ders kaynağı olarak yayımlandı; ancak en önemli neden, açık yayıncılığı eğitimin geleceği olarak değerlendirmemdir. Bu kitap bir bakıma açık yayıncılık kavramının bir kanıtıdır. Bu çalışmamı, kitabı yazdığım dönemde Kanada’nın British Columbia eyaletinin büyük açık eğitim girişimi olan BCCampus‘ün desteği ve Ontario’da bulunan Contact North‘un yardımları olmadan gerçekleştiremezdim.

iv. Bağımsız kitap eleştirileri

Kitabın ilk taslağının yayımlanmasının ardından, alandaki üç uzman meslektaşımdan bağımsız değerlendirme ve inceleme talebinde bulundum. İnceleme süresi sonunda, işlenmemiş görüş ve eleştiriler Ek 3’te verilmektedir. Bu kitap ayrıca bağımsız olarak seçildi ve MERLOT tarafından değerlendirildi.

v. Kitabı nasıl kullanabiliriz

Kitabın yer aldığı web sayfasını bulduysanız kitabı istediğiniz zaman istediğiniz yerde ekrandan okuyabilirsiniz. Kitabın bulunduğu ana sayfa (http://opentextbc.ca/teachinginadigitalagev2/) yı sık kullanılanlara ekleyip içindekiler listesinde yer alan herhangi bir tema başlığına tıklamanız yeterli olacaktır.

Daha bütüncül bir okuma için kitabı epub, pdf ve mobi biçimlerinde bilgisayarınıza indirebilir ve tüm kitabın çıktısını alabilirsiniz. Aslında, en iyisi kitabı doğrudan web sitesi üzerinden çevrim içi olarak okumak olur çünkü farklı biçimlere aktarıldığında kitaptaki resim ve grafikler sayfaya tam sığmayabiliyor veya kayabiliyor. Ayrıca, kitabı mobil telefonların küçük ekranında okumaya çalışmak da yine resim ve grafikler çok küçük olacağı için rahat olmayabilir. Yine grafiklerin sayfaya sığmaması sorunu olmazsa kitabı tablette okumak sıkıntı oluşturmayacaktır.

Ayrıca sadece ilgili butona tıklayarak kitabın basılmış bir kopyasını satın alabilirsiniz. Bununla birlikte kurumunuzun talep üzerine yazdırma olanakları varsa pdf sürümünü indirmek ve yerel olarak yazdırmak daha ucuz olacaktır.

Kitap da klonlanmış olabilir, böylece kendi kullanımınız için kitap ya da kitap bölümleri düzenleyebilir veya değiştirebilirsiniz.

Kitap web sitesinden, kitabın şu anda en az yedi dilde mevcut olduğunu göreceksiniz. Daha fazla eklenecektir. Bütün bu çeviriler gönüllüler tarafından kendi dillerinde yapıldı ve yine açık yayıncılığın gücü gösterildi. Bir çeviri yapmak istiyorsanız tarafımı bilgilendirmek kaydıyla çevirebilirsiniz. Kitabın, lisansta bile ticari olarak satılmayacağını, çeviri sırasında bile satılmadığını unutmayın.

Bu kitap, çoğu okumanın bir saat veya daha az süreden oluşan periyotlarda yapılacağı varsayımından yola çıkarak yazılmıştır. Dolayısıyla bir temanın içinde yer alan her bir bölümün en fazla bir saat içinde tamamlanabilir (bazı bölümlerin tamamlanması, bir saatten daha kısa sürecektir).

Çoğu konuda, birtakım etkinlik önerileri bulunmaktadır. Bu etkinliklerde, okuduklarınızı kendi koşullarınıza veya kendi işinize yansıtmanız beklenmektedir. Etkinliklerin her biri, en fazla 30 dakikalık bir süre alacaktır.

Her temanın başında o bölüme ait bir öğrenme hedefleri seti, o bölümde ele alınan konular, tema içindeki etkinliklerin listesi ve bölümde vurgulanan ana noktalar yer almaktadır. Bölümlere ulaşmak için bölüm başlığına (ör. Tema 1: Eğitimde Temel Değişim) tıklamanız yeterli olacaktır. [Unutmayınız, kırmızıyla yazılmış metinler, o metnin canlı bir bağlantıya gittiğini göstermektedir. Metnin üzerine tıkladığınızda, bağlantı açılacaktır. Bu bağlantılar farklı nedenlerden dolayı bazı ekranlarda net olarak görülmeyebileceğinden farenizi veya mobil cihaz kullanıyorsanız parmağınızı metnin üzerine getirirseniz bağlantıyı görebilirsiniz.] Her sayfanın altında kırmızı bölümde bulunan oklar, sizi bir önceki veya bir sonraki sayfaya götürecektir.

Bu kitabın kullanılabileceği birçok farklı yol var. İşte size bazı öneriler:

• kişisel kullanım için baştan sona okuyun: belki hiç tercih etmeyeceğiniz bir yöntem olacaktır ama kitabın içindeki mantık silsilesini ve kitap boyunca oluşturmaya çalıştığım süregelen tutarlı argümanı takip etmek açısından ideal olacaktır;

• işinize yarayan belirli bir tema veya bölümü okuyun ve sonra ihtiyaç duydukça diğer bölümlere veya konulara geri dönün (Bu ön sözü ve/veya içindekiler listesini rehber olarak kullanabilirsiniz);

• çoğu konu anlatımının sonunda yer alan etkinlikleri yapın;

• kitabı, dijital çağda eğitim ve öğretim konusu bir dersin (veya dersin bir parçasının) ana kaynağı olarak kullanın. Önerdiğim etkinlikleri kullanabilirsiniz veya kitabı çoğaltırsanız düzenleyebilir ve etkinlikleri kendi etkinlikleriniz ile değiştirebilirsiniz.

• yazma sırasında kitabın sadece bölümlerini çoğaltmak mümkün değildir ancak belirli bölümleri içe aktarmak için Pressbooks XML dosyasını kullanabilirsiniz.

Ayrıca:

• podcast ve zaman zaman her tema üzerinde kişisel geri bildirimimi sunan bir video,

• her sayfanın sağ üst köşesinde bir arama bölümü – aradığınız kelimeyi veya kelime öbeğini yazmanız yeterlidir,

• kitaptaki bütün alıntıları içeren tam bir kaynakça

• dizin yok: her bölümün sağ üst köşesinde bulunan [Kitapta ara (Q)] arama motorunu kullanın. Aradığınız terimi veya adı girin. Bu terimin veya adın kullanıldığı bölümlerin bir listesini sağlayacaktır.

Tüm açık kitaplarda olduğu gibi bu kitabın da geliştirilmesi devam eden bir süreçtir. Dolayısıyla zaman içinde yeni özellikler ve konular eklenip eklenmediğini görmek için siteyi ziyaret edebilirsiniz. Yeni gelişmeler oldukça kitaba ekleyip kitabın güncel kalmasını sağlamaya çalışacağım (ayrıca kişisel bloğumu da takip etmek isteyebilirsiniz). Ayrıca okuyucuların görüşlerine dayalı değişiklikler yapacağım.

vi. İçeriğe genel bir bakış

Tema 1: Eğitim alanında yaşanan temel değişimler

Bu bölüm, kitabın geri kalanına zeminin hazırlamaktadır. Tema 1, öğretmenleri ve eğitmenleri öğretim amaçlarını ve yöntemlerini yeniden gözden geçirmeye zorlayan temel değişiklikleri ele almaktadır. Bunu yaparken öğrencilerin dijital çağda ihtiyaç duydukları kilit bilgi ve becerileri tanımlamakta ve teknolojinin öğretim ortamları da dâhil her şeyi nasıl değiştirdiğini anlatmaktadır.

Temalar 2-4: Epistemoloji ve öğretim yöntemleri

Bu temalar, dijital çağda öğretme ile öğrenmenin daha kuramsal ve metodolojik boyutlarına yönelmektedir.

Tema 2’de bilginin doğasına ilişkin farklı görüşler ve bilgiye ilişkin bu farklı anlayışların öğrenme kuramlarını ve öğretim yöntemlerini nasıl etkilediği incelenmektedir.

Tema 3 farklı kampüs temelli öğretim yöntemlerinin güçlü ve zayıf yönlerini analiz eder ve

Tema 4 karma ve tamamen çevrim içi yöntemler için aynı şeyi yapar. Bu temalar, kitabın geri kalanı için gerekli kuramsal temeli oluşturmaktadır.

Temalar 5-9: Medya ve teknoloji

Bu beş temanın odak noktası, öğretim ortamlarında farklı teknolojilerin ve medya türlerinin nasıl seçilip kullanılacağı ve farklı medya türlerinin kendine özgü pedagojik özellikleridir.

Tema 5 KAÇD’lerin güçlü ve zayıf yönlerini ele almaktadır.

Tema 6 etkili bir öğrenme ortamının ana bileşenlerine odaklanır (bu, birinci baskıdaki Ek 1’de bulunmaktaydı).

Tema 7 eğitim ortamlarında ‘medya’ ve ‘teknoloji’ arasındaki farkı inceler ve medya arasındaki farkları anlamak için analitik bir çerçeve sağlar.

Tema 8 daha sonra eğitimin ‘uygunluğunu’, farklı ortamların güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek için analitik çerçeveyi uygular, daha sonra ortaya çıkan üç teknolojiyi inceler (yapay zekâ, sanal / artırılmış gerçeklik ve ciddi / eğitsel oyunlar).

Tema 9, farklı teknolojilerin ve medya türlerinin öğretim amaçlı kullanımına dair karar verirken kullanabileceğimiz kriterler ve bir model (SECTIONS) sunmaktadır.

Temalar 10-11: Ders verme biçimleri ve açık eğitim

Bu iki tema, dijital çağda öğretme ve öğrenme tasarımındaki dijital öğrenmede son gelişmelerinin etkisine bakmaktadır.

Tema 10 hangi eğitim verme biçiminin kullanılması gerektiğinin nasıl belirleneceği sorusuna ışık tutuyor: yüz yüze mi, harmanlanmış mı yoksa tamamen çevrim içi mi?

Tema 11 ise açık içerik, açık yayıncılık, açık veri ve açık araştırma alanlarındaki son gelişmelerinin sebep olacağı muhtemel yıkıcı etkileri incelemektedir. Bu tema ise her şeyden önce, eğitimde meydana gelen ve gelecek olan radikal değişikliklerin âdeta bir habercisidir.

Temalar 12-13: Dijital çağda öğretimde kalitenin temini

Bu bölümde, dijital çağda öğretimde kalitenin temini konusunda birbirinden farklı ama birbirini tamamlayıcı iki yaklaşımdan bahsedilmektedir.

Tema 12, dijital bir öğretim ortamı içinde nitelikli bir öğretim tasarımı ve uygulaması için izlenmesi gereken dokuz eğitici adıma değinmektedir.

Tema 13 dijital çağda nitelikli ve amacına uygun bir öğretimin temini konusunda okulların ve üniversitelerin sağlaması gereken politika ve uygulama desteğine kısaca değinilmektedir.

Ekler

Ek 1 SAMR ve SECTIONS modelleri ile birlikte kullanıldığında, kendi öğretim bağlamınızda medya seçimi ve kullanımı hakkında kararlar vermenize yardımcı olacak bir soru setidir.

Ek 2 farklı çevrim içi öğrenme kalite standartları, kurumları ve araştırmalarının bir listesidir

Ek 3 , bu kitabın ilk basımının tamamlanmasında görevlendirilen üç bağımsız hakem değerlendirmesinin yanı sıra Öğretmen Eğitim Yayın Kurulu tarafından MERLOT için istenmeyen bir incelemeyi içermektedir.

Son olarak kitabın birkaç bölümünün sonunda belirlenen etkinlikler hakkında geri bildirim sağlayan bir bölüm vardır.

Senaryolar

Kitabın farklı yerlerine dağılmış dokuz senaryo bulunuyor. Bu senaryolar, yarı-kurgulanmış senaryolardır; yarı- diyorum çünkü hemen hemen her durumda, senaryo gerçek bir örneğe dayanmaktadır. Bununla birlikte bazen bir veya daha fazla olayı tek senaryo altında bir araya getirdiğim veya gerçek örneği genişlettiğim zamanlar da oldu. Senaryoların amacı, hem değişimin önündeki mevcut engeller hem de gelecekte öğretime dair gerçek ve heyecan verici olasılıklar ile ilgili hayal gücünüzü ve düşüncelerinizi uyarmak ve canlandırmaktır.

Diğer hususlar

Her temanın sonunda bir ‘önemli noktalar’ listesi ve kaynakça bulunmaktadır. Çoğu temada bölümler bir etkinlikle son bulmaktadır. Bunların birçoğu için etkinliklerle ilgili görüşlerimi bildirmek amacıyla bir podcast yaptım.

vii. Teşekkür

Birçok kişi ve kurumun desteği olmadan bu kitabı tamamlamam mümkün değildi. Her şeyden önce, BCcampus’e çok şey borçluyum. BCcampus, siteye ev sahipliği yapıp Pressbooks’un kendi sürümlerini kullanmama izin vermiştir. Özellikle Brad Payne’in ve Mary Burgess’in desteğiyle Clint Lalonde inanılmaz bir yardım ve destek sağlamıştır. Açık yayıncılık teknolojilerine bu kadar yabancıyken Clint ve Brad yaşadığım tüm zorluklarda hep yanımda oldular. Bu kitabı onlar olmadan yayımlamam imkânsızdı. BCcampus’un yardım masası da bu ikinci baskının oluşturulmasında temel destek sağladı.

Açık ders kitapları uç kullanıcılar için tamamen ücretsiz olabilirler ancak arka planda sürekli işleyen profesyonel teknik destek olmadan bunun gerçekleşmesi mümkün değil… Eğitim ve öğrenmede inovasyonu destekleme misyonunun bir parçası olarak Ontario’nun Uzaktan Eğitim ve Öğretim Ağı olan Contact North | Contact Nord, öğretim tasarımı, düzenleme, grafikler ve telif hakları konusunda büyük destek verdi, kitabın pazarlanması ve tanıtımı konusunda da destek vermeye devam ediyor. Contact North | Contact Nord, aynı zamanda, kitabın ilk baskısının Fransızca olarak yayınlanmasını da sağladı.

Toronto Ryerson Üniversitesi G. Raymond Chang Sürekli Eğitim Fakültesinin Dijital Eğitim Stratejileri biriminin öğretim tasarımı ekibi ve direktörleri Leonora Zefi’den de beklemediğim ancak büyük memnuniyetle karşıladığım bir destek gördüm. Zefi ve ekibi, taslak temaları tek tek okuyup inanılmaz değerli geri bildirimlerde bulundular. Katherine McManus öğretim tasarımı ve son okumalara dair önerilerde bulundu ve Elise Gowen telif hakları ve izinler konusundaki bütün bürokratik detaylarla ilgilendi. İkinci baskı için Naza Djafarova’nın ve meslektaşlarının Ryerson Üniversitesi Chang Okulu’ndaki ciddi oyunlarla yaptığı çalışmalardan epeyce yararlandım.

Açık Üniversite İngiltere, Açık Öğrenme Kurumu ve British Columbia Üniversitesinde çalışan ve bu kitapta bahsettiğim araştırmaların ve inovasyon çalışmalarının büyük çoğunluğunu gerçekleştiren değerli meslektaşlarımı da unutmamam gerekir. Profesyonel kariyerim süresince, birbiriyle bağlantılı iki topluluktan inanılmaz bir destek aldım: uzaktan eğitimciler ve eğitim teknologları/öğretim tasarımcıları. Bu aslında onların kitabı; Ben yalnızca onların fikirlerini ve çalışmalarını yazıya döken bir sözcüyüm. Tek dileğim, sahip oldukları bilgileri doğru ve açık bir şekilde ifade etmiş olmam.

Son olarak blog okuyucularımdan aldığım tüm değerli geri bildirimlerimlerden bahsetmem gerekir. Kitabın birçok bölümünün ilk taslaklarını yazdıkça bloğumda paylaşmıştım. İki veya üç kişilik hakem paneli yerine, yüzlerce ve hatta binlerce okuyucumun oluşturduğu bir inceleme ekibim oldu. Okuyucularımdan aldığım görüş ve öneriler gerçekten çok yardımcı oldu. Bununla birlikte aldığım tavsiyeleri her zaman gerçekleştirmediğimi ve kitapta karşılaşabileceğiniz olası hataların veya yanlış hükümlerin tamamen benim sorumluluğumda olduğunu da belirtmek isterim.

viii. Sıra sizde

Açık ders kitaplarının en iyi yanı, dinamik ve yaşayan projeler olmalarıdır. Her an değişiklik ve düzeltme yapılabilir. tony.bates@ubc.ca adresine göndereceğiniz elektronik postalar aracılığıyla ya da bölüm sonlarındaki yorum kutularına yazacaklarınızla sizin de değerli görüşlerinizi almak isterim. Yapıcı eleştiriler ve geri bildirimlerinizi memnuniyetle karşılayacak, uygun oldukça yapacağınız yorumlarınıza cevap vermeye çalışacağım.

Her şeyin ötesinde, bu kitabı ilginç ve faydalı bulacağınızı umuyor, bu zorlu çağda öğrencilerimizin gereksinim duyduğu bilgi ve becerileri geliştirmede sizlere ve/veya meslektaşlarınıza ilham vereceğini ümit ediyorum.